Stolpersteine; wat zijn dat?

Stolpersteine. Misschien heb je ze wel eens gezien, maar ik kijk er niet raar van op als je ze niet kent of er zelfs nog nooit van gehoord hebt. En toch zijn er zoveel te vinden van deze kleine messing steentjes. Wat zijn Stolpersteine en waarom raken ze mij zo?

Struikelstenen

Struikelstenen, zo worden ze ook wel genoemd. Waarom? Omdat het kleine vierkante steentjes zijn die in het trottoir ingelegd zijn. Deze stenen met een messing plaatje vertelt, aan de persoon die er bijna over struikelt om ze te kunnen zien (je moet bukken om ze te lezen, vandaar de naam), wie ten tijde van de Tweede Wereldoorlog in het huis woonde waar de stenen voor liggen. Dit is de laatste plaats waar dit slachtoffer van de oorlog vrijwillig heeft gewoond. Dus niet op een onderduikadres. Ook staat er veelal het geboorte jaar of zelfs de geboorte datum op een steen en de datum van de moord op het slachtoffer plus de naam van het kamp waar dit gebeurde. Of de datum van overlijden wanneer dit niet via de beruchte gaskamers bijvoorbeeld is gebeurd.

Eigenlijk is iedere Stolperstein dus een apart gedenkteken voor ieder slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog. En ik moet zeggen, ik word geraakt door het zien van deze stenen. En ik kan niet eens heel precies zeggen waarom ze me zo raken. Dat is misschien ook wel waarom ik de Stolpersteine graag zelf wil opzoeken. En ik wil graag weten wie de persoon is die op de betreffende steen genoemd wordt. Wie zijn of haar familie was. Wat zij deden voor en tijdens de oorlog. En ik kan toevallig dichtbij huis beginnen, want in mijn woonplaats liggen maar liefst zes van deze stenen op twee verschillende adressen. Misschien liggen er in jouw woonplaats ook wel één of meerdere…

Wat raakt mij?

Tja, wat raakt mij in het zien van deze kleine gedenktekens? Ik beken, ik liep er voorheen achteloos overheen of zelfs er langs. En nog wel eens. Zo waren mijn toenmalige partner en ik een paar jaar geleden in Valkenburg en we waren aan het wachten omdat we wat uit aan het zoeken waren op internet. Ik keek op dat moment even om me heen en op een gegeven moment even naar de grond en toen bleek dat ik dus echt bijna op een zestal Stolpersteine stond. Midden in het centrum van Valkenburg. Op dat moment werd ik overladen door een dosis kippenvel en heb ik voor mezelf nog wel even de tijd genomen om even heel goed naar de stenen te kijken en erbij stil te staan. Later tijdens het wandelen zag ik nog twee locaties waar de stenen liggen en er zijn er ongetwijfeld nog meer. Ik ga zeker nog een keer terug naar Valkenburg om daar met rust langs de stenen te lopen. Gewoon omdat ik vind dat deze mensen niet vergeten mogen worden.

Heel veel stenen

Inmiddels zijn er in Nederland meer dan 4000 Stolpersteine gelegd. Wereldwijd zijn dat er meer dan 100.000. Kunstenaar Gunter Demnig is de bedenker en maker van deze stenen en veel van deze stenen heeft hij ook zelf een plaats gegeven.

Heb jij ooit gehoord van Stolpersteine?